Thuyết Ngũ hành diễn giải sự sinh hóa của vạn vật theo hai nguyên lý cơ bản: Tương sinh và Tương khắc.

Trong mối quan hệ tương sinh: Thủy sinh Mộc – Mộc sinh Hỏa – Hỏa sinh Thổ – Thổ sinh Kim – Kim sinh Thủy

Ngũ hành sinh thuộc lẽ thiên nhiên: Nhờ nước cây xanh mới mọc lên – Cây cỏ làm mồi nhen lửa đỏ – Tro tàn tích lại đất vàng thêm – Lòng đất tạo nên kim loại trắng – Kim loại vào lò chảy nước đen

Trong mối quan hệ tương khắc: Mộc khắc Thổ – Thổ khắc Thủy – Thủy khắc Hỏa – Hỏa khắc Kim – Kim khắc Mộc

Ngũ hành tương khắc lẽ xưa nay: Rễ cỏ đâm xuyên lớp đất dầy – Đất đắp cao đê ngăn nước lũ – Nước dội nhiều nhanh dập lửa ngay – Lửa lò nung chảy đồng sắt thép – Thép cứng rèn dao chặt cỏ cây

Các nhà phong thủy hiện đại đã đưa ra khái niệm Quan hệ Suy yếu, ngược chiều với quan hệ Tương sinh: Mộc làm suy yếu Thủy – Hỏa làm suy yếu Mộc – Thổ làm suy yếu Hỏa – Kim làm suy yếu Thổ – Thủy làm suy yếu Kim.